18 MADDELİK (AKP & MHP) ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ TEKLİFİNİN TAM METNİ
(Ajanslar.TBMM) 10 Ocak 2017
Meclis Genel kurulu'nda görüşülmeye başlanan 18 Maddelik
anayasa değişikliği teklifinin tam metni.
Başbakan Binali Yıldırım ile MHP Genel Başkanı Devlet
Bahçeli'nin uzlaşmaya vararak TBMM Başkanlığı'na sunduğu ve 3 madde eksilerek
18 maddeye inen anayasa değişiklik teklifi görüşülüyor.
316 AKP milletvekilinin imzasıyla Türkiye Büyük Millet
Meclisi (TBMM) Başkanlığı'na sunulan ve partili cumhurbaşkanlığı sistemini
öngören anayasa değişikliği teklifinin maddelerinin görüşülmesine başlanması
338 oyla kabul edildi.
İşte Genel Kurul'a sunulan metin:
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında Değişiklik Yapılmasına Dair
Kanun Teklifi
MADDE 1-
7/11/1982 tarihli ve 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 9 uncu
maddesine “bağımsız” ibaresinden sonra gelmek üzere “ve tarafsız” ibaresi
eklenmiştir.
MADDE 2- 2709
sayılı Kanunun 75 inci maddesinde yer alan “beşyüzelli” ibaresi “altıyüz”
şeklinde değiştirilmiştir.
MADDE 3- 2709
sayılı Kanunun 76 ncı maddesinin birinci fıkrasında yer alan “Yirmibeş” ibaresi
“Onsekiz” şeklinde, ikinci fıkrasında yer alan “yükümlü olduğu askerlik
hizmetini yapmamış olanlar,” ibaresi “askerlikle ilişiği olanlar,” şeklinde
değiştirilmiştir.
MADDE 4- 2709
sayılı Kanunun 77 nci maddesi başlığıyla birlikte aşağıdaki şekilde
değiştirilmiştir. “C. Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Cumhurbaşkanının seçim
dönemi MADDE 77- Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Cumhurbaşkanlığı seçimleri beş
yılda bir aynı günde yapılır. Süresi biten milletvekili yeniden seçilebilir.
Cumhurbaşkanlığı seçiminde birinci oylamada gerekli çoğunluğun sağlanamaması
halinde 101 inci maddedeki usule göre ikinci oylama yapılır.”
MADDE 5- 2709
sayılı Kanunun 87 nci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“MADDE 87- Türkiye Büyük Millet Meclisinin görev ve
yetkileri, kanun koymak, değiştirmek ve kaldırmak; bütçe ve kesinhesap kanun
tekliflerini görüşmek ve kabul etmek; para basılmasına ve savaş ilânına karar
vermek; milletlerarası andlaşmaların onaylanmasını uygun bulmak, Türkiye Büyük
Millet Meclisi üye tamsayısının beşte üç çoğunluğunun kararı ile genel ve özel
af ilânına karar vermek ve Anayasanın diğer maddelerinde öngörülen yetkileri
kullanmak ve görevleri yerine getirmektir.”
MADDE 6- 2709
sayılı Kanunun 98 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve kenar başlığı
metinden çıkarılmıştır. “MADDE 98- Türkiye Büyük Millet Meclisi; meclis
araştırması, genel görüşme, meclis soruşturması ve yazılı soru yollarıyla bilgi
edinme ve denetleme yetkisini kullanır. Meclis araştırması, belli bir konuda
bilgi edinmek için yapılan incelemeden ibarettir. Genel görüşme, toplumu ve
Devlet faaliyetlerini ilgilendiren belli bir konunun Türkiye Büyük Millet
Meclisi Genel Kurulunda görüşülmesidir. Meclis soruşturması, Cumhurbaşkanı
yardımcıları ve bakanlar hakkında 106 ncı maddenin beşinci, altıncı ve yedinci
fıkraları uyarınca yapılan soruşturmadan ibarettir. Yazılı soru; yazılı olarak
en geç onbeş gün içinde cevaplanmak üzere milletvekillerinin, Cumhurbaşkanı
yardımcıları ve bakanlara yazılı olarak soru sormalarından ibarettir. Meclis
araştırması, genel görüşme ve yazılı soru önergelerinin verilme şekli, içeriği
ve kapsamı ile araştırma usulleri Meclis İçtüzüğü ile düzenlenir.”
MADDE 7- 2709
sayılı Kanunun 101 inci maddesi başlığıyla birlikte aşağıdaki şekilde
değiştirilmiştir. “A. Adaylık ve seçimi MADDE 101-Cumhurbaşkanı, kırk yaşını
doldurmuş, yükseköğrenim yapmış, milletvekili seçilme yeterliliğine sahip, Türk
vatandaşları arasından, doğrudan halk tarafından seçilir. Cumhurbaşkanının
görev süresi beş yıldır. Bir kimse en fazla iki defa Cumhurbaşkanı seçilebilir.
Cumhurbaşkanlığına, siyasi parti grupları, en son yapılan genel seçimlerde
toplam geçerli oyların tek başına veya birlikte en az yüzde beşini almış olan
siyasi partiler ile en az yüz bin seçmen aday gösterebilir. Cumhurbaşkanı
seçilen milletvekilinin Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeliği sona erer. Genel
oyla yapılacak seçimde, geçerli oyların salt çoğunluğunu alan aday
Cumhurbaşkanı seçilir. İlk oylamada bu çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamayı
izleyen ikinci pazar günü ikinci oylama yapılır. Bu oylamaya, ilk oylamada en
çok oy almış iki aday katılır ve geçerli oyların çoğunluğunu alan aday
Cumhurbaşkanı seçilir. İkinci oylamaya katılmaya hak kazanan adaylardan birinin
herhangi bir nedenle seçime katılmaması halinde; ikinci oylama, boşalan
adaylığın birinci oylamadaki sıraya göre ikame edilmesi suretiyle yapılır.
İkinci oylamaya tek adayın kalması halinde, bu oylama referandum şeklinde yapılır.
Aday, geçerli oyların salt çoğunluğunu aldığı takdirde Cumhurbaşkanı seçilir.
Oylamada, adayın geçerli oyların çoğunluğunu alamaması halinde, sadece
Cumhurbaşkanı seçimi yenilenir. Seçimlerin tamamlanamaması halinde, yenisi
göreve başlayıncaya kadar mevcut Cumhurbaşkanının görevi devam eder.
Cumhurbaşkanlığı seçimlerine ilişkin diğer usul ve esaslar kanunla düzenlenir.”
MADDE 8- 2709
sayılı Kanunun 104 üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. “MADDE 104-
Cumhurbaşkanı Devletin başıdır. Yürütme yetkisi Cumhurbaşkanına aittir.
Cumhurbaşkanı, Devlet başkanı sıfatıyla Türkiye Cumhuriyetini ve Türk
Milletinin birliğini temsil eder; Anayasanın uygulanmasını, Devlet organlarının
düzenli ve uyumlu çalışmasını temin eder. Gerekli gördüğü takdirde, yasama yılının
ilk günü Türkiye Büyük Millet Meclisinde açılış konuşmasını yapar. Ülkenin iç
ve dış siyaseti hakkında Meclise mesaj verir. Kanunları yayımlar. Kanunları
tekrar görüşülmek üzere Türkiye Büyük Millet Meclisine geri gönderir.
Kanunların, Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün tümünün veya belirli
hükümlerinin Anayasaya şekil veya esas bakımından aykırı oldukları gerekçesiyle
Anayasa Mahkemesinde iptal davası açar. Cumhurbaşkanı yardımcıları ile
bakanları atar ve görevlerine son verir. Üst kademe kamu yöneticilerini atar,
görevlerine son verir ve bunların atanmalarına ilişkin usul ve esasları
Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle düzenler. Yabancı devletlere Türkiye
Cumhuriyetinin temsilcilerini gönderir, Türkiye Cumhuriyetine gönderilecek
yabancı devlet temsilcilerini kabul eder. Milletlerarası andlaşmaları onaylar
ve yayımlar. Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları gerekli gördüğü
takdirde halkoyuna sunar. Milli güvenlik politikalarını belirler ve gerekli
tedbirleri alır.
Türkiye Büyük Millet Meclisi adına Türk Silahlı
Kuvvetlerinin Başkomutanlığını temsil eder. Türk Silahlı Kuvvetlerinin
kullanılmasına karar verir. Sürekli hastalık, sakatlık ve kocama sebebiyle
kişilerin cezalarını hafifletir veya kaldırır. Cumhurbaşkanı, yürütme yetkisine
ilişkin konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarabilir. Anayasanın ikinci
kısmının birinci ve ikinci bölümlerinde yer alan temel haklar, kişi hakları ve
ödevleriyle dördüncü bölümde yer alan siyasi haklar ve ödevler Cumhurbaşkanlığı
kararnamesiyle düzenlenemez. Anayasada münhasıran kanunla düzenlenmesi
öngörülen konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarılamaz. Kanunda açıkça
düzenlenen konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarılamaz. Cumhurbaşkanlığı
kararnamesiyle kanunlarda farklı hükümler bulunması halinde, kanun hükümleri
uygulanır. Türkiye Büyük Millet Meclisinin aynı konuda kanun çıkarması
durumunda, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi hükümsüz hale gelir. Cumhurbaşkanı,
kanunların uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla,
yönetmelikler çıkarabilir. Kararnameler ve yönetmelikler, yayımdan sonraki bir
tarih belirlenmemişse, Resmî Gazetede yayımlandıkları gün yürürlüğe girer.
Cumhurbaşkanı, ayrıca Anayasada ve kanunlarda verilen seçme ve atama görevleri
ile diğer görevleri yerine getirir ve yetkileri kullanır.”
MADDE 9- 2709
sayılı Kanunun 105 inci maddesi başlığıyla birlikte aşağıdaki şekilde
değiştirilmiştir.
“E. Cumhurbaşkanının cezai sorumluluğu MADDE 105-
Cumhurbaşkanı hakkında, bir suç işlediği iddiasıyla Türkiye Büyük Millet
Meclisi üye tamsayısının salt çoğunluğunun vereceği önergeyle soruşturma
açılması istenebilir. Meclis, önergeyi en geç bir ay içinde görüşür ve üye
tamsayısının beşte üçünün gizli oyuyla soruşturma açılmasına karar verebilir.
Soruşturma açılmasına karar verilmesi halinde, Meclisteki siyasi partilerin,
güçleri oranında komisyona verebilecekleri üye sayısının üç katı olarak
gösterecekleri adaylar arasından her siyasi parti için ayrı ayrı ad çekme
suretiyle kurulacak onbeş kişilik bir komisyon tarafından soruşturma yapılır.
Komisyon, soruşturma sonucunu belirten raporunu iki ay içinde Meclis
Başkanlığına sunar. Soruşturmanın bu sürede bitirilememesi halinde, komisyona
bir aylık yeni ve kesin bir süre verilir. Rapor Başkanlığa verildiği tarihten
itibaren on gün içinde dağıtılır, dağıtımından itibaren on gün içinde Genel
Kurulda görüşülür. Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının üçte ikisinin
gizli oyuyla Yüce Divana sevk kararı alabilir. Yüce Divan yargılaması üç ay
içinde tamamlanır, bu sürede tamamlanamazsa bir defaya mahsus olmak üzere üç
aylık ek süre verilir, yargılama bu sürede kesin olarak tamamlanır. Hakkında
soruşturma açılmasına karar verilen Cumhurbaşkanı, seçim kararı alamaz. Yüce
Divanda seçilmeye engel bir suçtan mahkûm edilen Cumhurbaşkanının görevi sona erer.
Cumhurbaşkanının görevde bulunduğu sürede işlediği iddia edilen suçlar için
görevi bittikten sonra da bu madde hükmü uygulanır.”
MADDE 10- 2709
sayılı Kanunun 106 ncı maddesi başlığıyla birlikte aşağıdaki şekilde
değiştirilmiştir. “F. Cumhurbaşkanı yardımcıları, Cumhurbaşkanına vekâlet ve
bakanlar MADDE 106- Cumhurbaşkanı, seçildikten sonra bir veya daha fazla
Cumhurbaşkanı yardımcısı atayabilir. Cumhurbaşkanlığı makamının herhangi bir
nedenle boşalması halinde, kırkbeş gün içinde Cumhurbaşkanı seçimi yapılır.
Yenisi seçilene kadar Cumhurbaşkanı yardımcısı Cumhurbaşkanlığına vekâlet eder
ve Cumhurbaşkanına ait yetkileri kullanır. Genel seçime bir yıl veya daha az
kalmışsa Türkiye Büyük Millet Meclisi seçimi de Cumhurbaşkanı seçimi ile
birlikte yenilenir. Genel seçime bir yıldan fazla kalmışsa seçilen
Cumhurbaşkanı Türkiye Büyük Millet Meclisi seçim tarihine kadar görevine devam
eder. Kalan süreyi tamamlayan Cumhurbaşkanı açısından bu süre dönemden
sayılmaz. Türkiye Büyük Millet Meclisi genel seçimlerinin yapılacağı tarihte
her iki seçim birlikte yapılır. Cumhurbaşkanının hastalık ve yurt dışına çıkma
gibi sebeplerle geçici olarak görevinden ayrılması hallerinde, Cumhurbaşkanı
yardımcısı Cumhurbaşkanına vekâlet eder ve Cumhurbaşkanına ait yetkileri kullanır.
Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar, milletvekili seçilme yeterliliğine
sahip olanlar arasından Cumhurbaşkanı tarafından atanır ve görevden alınır.
Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar, 81 inci maddede yazılı şekilde Türkiye
Büyük Millet Meclisi önünde and içerler. Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri,
Cumhurbaşkanı yardımcısı veya bakan olarak atanırlarsa üyelikleri sona erer.
Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar, Cumhurbaşkanına
karşı sorumludur. Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar hakkında görevleriyle
ilgili suç işledikleri iddiasıyla, Türkiye Büyük Millet Meclisi üye
tamsayısının salt çoğunluğunun vereceği önergeyle soruşturma açılması
istenebilir. Meclis, önergeyi en geç bir ay içinde görüşür ve üye tamsayısının
beşte üçünün gizli oyuyla soruşturma açılmasına karar verebilir. Soruşturma
açılmasına karar verilmesi halinde, Meclisteki siyasi partilerin, güçleri
oranında komisyona verebilecekleri üye sayısının üç katı olarak gösterecekleri
adaylar arasından, her siyasi parti için ayrı ayrı ad çekme suretiyle kurulacak
onbeş kişilik bir komisyon tarafından soruşturma yapılır. Komisyon, soruşturma
sonucunu belirten raporunu iki ay içinde Meclis Başkanlığına sunar.
Soruşturmanın bu sürede bitirilememesi halinde, komisyona bir aylık yeni ve
kesin bir süre verilir. Rapor Başkanlığa verildiği tarihten itibaren on gün
içinde dağıtılır ve dağıtımından itibaren on gün içinde Genel Kurulda
görüşülür. Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının üçte ikisinin gizli
oyuyla Yüce Divana sevk kararı alabilir. Yüce Divan yargılaması üç ay içinde
tamamlanır, bu sürede tamamlanamazsa bir defaya mahsus olmak üzere üç aylık ek
süre verilir, yargılama bu sürede kesin olarak tamamlanır. Bu kişilerin görevde
bulundukları sürede, görevleriyle ilgili işledikleri iddia edilen suçlar
bakımından, görevleri bittikten sonra da beşinci, altıncı ve yedinci fıkra
hükümleri uygulanır. Yüce Divanda seçilmeye engel bir suçtan mahkûm edilen
Cumhurbaşkanı yardımcısı veya bakanın görevi sona erer.
Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar, görevleriyle ilgili
olmayan suçlarda yasama dokunulmazlığına ilişkin hükümlerden yararlanır.
Bakanlıkların kurulması, kaldırılması, görevleri ve yetkileri, teşkilat yapısı
ile merkez ve taşra teşkilatlarının kurulması Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle düzenlenir.”
MADDE 11- 2709
sayılı Kanunun 116 ncı maddesi başlığıyla birlikte aşağıdaki şekilde
değiştirilmiştir.
“H. Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Cumhurbaşkanı
seçimlerinin yenilenmesi
MADDE 116- Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının
beşte üç çoğunluğuyla seçimlerin yenilenmesine karar verebilir. Bu halde
Türkiye Büyük Millet Meclisi genel seçimi ile Cumhurbaşkanlığı seçimi birlikte
yapılır.
Cumhurbaşkanının seçimlerin yenilenmesine karar vermesi
halinde, Türkiye Büyük Millet Meclisi genel seçimi ile Cumhurbaşkanlığı seçimi
birlikte yapılır.
Cumhurbaşkanının ikinci döneminde Meclis tarafından
seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi halinde, Cumhurbaşkanı bir defa daha
aday olabilir. Seçimlerinin birlikte yenilenmesine karar
verilen Meclisin ve Cumhurbaşkanının yetki ve görevleri, yeni Meclisin ve
Cumhurbaşkanının göreve başlamasına kadar devam eder.
Bu şekilde seçilen Meclis ve Cumhurbaşkanının görev süreleri
de beş yıldır.”
MADDE 12- 2709
sayılı Kanunun 119 uncu maddesi başlığıyla birlikte aşağıdaki şekilde
değiştirilmiş ve kenar başlıkları metinden çıkarılmıştır.
“III. Olağanüstü hal yönetimi MADDE 119- Cumhurbaşkanı;
savaş,
savaşı gerektirecek bir durumun baş göstermesi, seferberlik,
ayaklanma, vatan veya Cumhuriyete karşı kuvvetli ve eylemli bir kalkışma,
ülkenin ve milletin bölünmezliğini içten veya dıştan tehlikeye düşüren şiddet
hareketlerinin yaygınlaşması, anayasal düzeni veya temel hak ve hürriyetleri
ortadan kaldırmaya yönelik yaygın şiddet hareketlerinin ortaya çıkması, şiddet
olayları nedeniyle kamu düzeninin ciddî şekilde bozulması, tabiî afet veya
tehlikeli salgın hastalık ya da ağır ekonomik bunalımın ortaya çıkması
hallerinde yurdun tamamında veya bir bölgesinde, süresi altı ayı geçmemek üzere
olağanüstü hal ilan edebilir. Olağanüstü hal ilanı kararı verildiği gün Resmî
Gazetede yayımlanır ve aynı gün Türkiye Büyük Millet Meclisinin onayına
sunulur. Türkiye Büyük Millet Meclisi tatilde ise derhal toplantıya çağırılır;
Meclis gerekli gördüğü takdirde olağanüstü halin süresini kısaltabilir,
uzatabilir veya olağanüstü hali kaldırabilir. Cumhurbaşkanının talebiyle
Türkiye Büyük Millet Meclisi her defasında dört ayı geçmemek üzere süreyi
uzatabilir. Savaş hallerinde bu dört aylık süre aranmaz. Olağanüstü hallerde
vatandaşlar için getirilecek para, mal ve çalışma yükümlülükleri ile 15 inci
maddedeki ilkeler doğrultusunda temel hak ve hürriyetlerin nasıl sınırlanacağı
veya geçici olarak durdurulacağı, hangi hükümlerin uygulanacağı ve işlemlerin
nasıl yürütüleceği kanunla düzenlenir. Olağanüstü hallerde Cumhurbaşkanı,
olağanüstü halin gerekli kıldığı konularda, 104 üncü maddenin onyedinci
fıkrasının ikinci cümlesinde belirtilen sınırlamalara tabi olmaksızın
Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarabilir. Kanun hükmündeki bu kararnameler
Resmî Gazetede yayımlanır, aynı gün Meclis onayına sunulur.
Savaş ve mücbir sebeplerle Türkiye Büyük Millet Meclisinin
toplanamaması hâli hariç olmak üzere; olağanüstü hal sırasında çıkarılan
Cumhurbaşkanlığı kararnameleri üç ay içinde Türkiye Büyük Millet Meclisinde görüşülür
ve karara bağlanır. Aksi halde olağanüstü hallerde çıkarılan Cumhurbaşkanlığı
kararnamesi kendiliğinden yürürlükten kalkar.”
MADDE 13- 2709
sayılı Kanunun 142 nci maddesine aşağıdaki fıkra eklenmiştir. “Disiplin
mahkemeleri dışında askeri mahkemeler kurulamaz. Ancak savaş halinde, asker
kişilerin görevleriyle ilgili olarak işledikleri suçlara ait davalara bakmakla
görevli askeri mahkemeler kurulabilir.”
MADDE 14- 2709
sayılı Kanunun 159’uncu maddesinin başlığı ile birinci ve dokuzuncu
fıkralarında yer alan “Yüksek” ibareleri madde metninden çıkarılmış; iki, üç,
dört ve beşinci fıkraları aşağıdaki şekilde değiştirilmiş; altıncı fıkrasında
yer alan “asıl” ibaresi madde metninden çıkarılmış; dokuzuncu fıkrasında yer
alan “kanun, tüzük, yönetmeliklere ve genelgelere” ibaresi “kanun ve diğer
mevzuata” şeklinde değiştirilmiştir.
“Hâkimler ve Savcılar Kurulu onüç üyeden oluşur; iki daire
halinde çalışır.
Kurulun Başkanı Adalet Bakanıdır. Adalet Bakanlığı Müsteşarı
Kurulun tabiî üyesidir.
Kurulun, üç üyesi birinci sınıf olup, birinci sınıfa
ayrılmayı gerektiren nitelikleri yitirmemiş adlî yargı hâkim ve savcıları
arasından, bir üyesi birinci sınıf olup, birinci sınıfa ayrılmayı gerektiren
nitelikleri yitirmemiş idarî yargı hâkim ve savcıları arasından Cumhurbaşkanınca;
üç üyesi Yargıtay üyeleri, bir üyesi Danıştay üyeleri, üç
üyesi nitelikleri kanunda belirtilen yükseköğretim kurumlarının hukuk
dallarında görev yapan öğretim üyeleri ile avukatlar arasından Türkiye Büyük
Millet Meclisi
tarafından seçilir. Öğretim üyeleri ile avukatlar arasından
seçilen üyelerden, en az birinin öğretim üyesi ve en az birinin de avukat
olması zorunludur. Kurulun Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından seçilecek
üyeliklerine ilişkin başvurular, Meclis Başkanlığına yapılır. Başkanlık,
başvuruları Anayasa ve Adalet Komisyonları Üyelerinden Kurulu Karma Komisyona
gönderir. Komisyon her bir üyelik için üç adayı, üye tamsayısının üçte iki
çoğunluğuyla belirler. Birinci oylamada aday belirleme işleminin
sonuçlandırılamaması halinde ikinci oylamada üye tamsayısının beşte üç
çoğunluğu aranır. Bu oylamada da aday belirlenemediği takdirde, her bir üyelik
için en çok oyu alan iki aday arasında ad çekme usulü ile aday belirleme işlemi
tamamlanır. Türkiye Büyük Millet Meclisi, Komisyon tarafından belirlenen
adaylar arasından, her bir üye için ayrı ayrı gizli oyla seçim yapar. Birinci
oylamada üye tamsayısının üçte iki çoğunluğu; bu oylamada seçimin
sonuçlandırılamaması halinde, ikinci oylamada üye tamsayısının beşte üç
çoğunluğu aranır. İkinci oylamada da üye seçilemediği takdirde en çok oyu alan
iki aday arasında ad çekme usulü ile üye seçimi tamamlanır.
Üyeler dört yıl için seçilir. Süresi biten üyeler bir kez
daha seçilebilir. Kurul üyeliği seçimi, üyelerin görev süresinin dolmasından
önceki otuz gün içinde yapılır. Seçilen üyelerin görev süreleri dolmadan Kurul
üyeliğinin boşalması durumunda, boşalmayı takip eden otuz gün içinde, yeni
üyelerin seçimi yapılır.”
MADDE 15- 2709
sayılı Kanunun 161 inci maddesi başlığıyla birlikte aşağıdaki şekilde
değiştirilmiştir.
“A. Bütçe ve kesin hesap MADDE 161- Kamu idarelerinin ve
kamu iktisadî teşebbüsleri dışındaki kamu tüzel kişilerinin harcamaları yıllık
bütçelerle yapılır. Malî yıl başlangıcı ile merkezi yönetim bütçesinin
hazırlanması, uygulanması ve kontrolü ile yatırımlar veya bir yıldan fazla
sürecek iş ve hizmetler için özel süre ve usuller kanunla düzenlenir. Bütçe
kanununa, bütçe ile ilgili hükümler dışında hiçbir hüküm konulamaz.
Cumhurbaşkanı bütçe kanun teklifini, malî yılbaşından en az yetmişbeş gün önce,
Türkiye Büyük Millet Meclisine sunar. Bütçe teklifi Bütçe Komisyonunda
görüşülür. Komisyonun ellibeş gün içinde kabul edeceği metin Genel Kurulda
görüşülür ve malî yılbaşına kadar karara bağlanır. Bütçe kanununun süresinde
yürürlüğe konulamaması halinde, geçici bütçe kanunu çıkarılır. Geçici bütçe
kanununun da çıkarılamaması durumunda, yeni bütçe kanunu kabul edilinceye kadar
bir önceki yılın bütçesi yeniden değerleme oranına göre artırılarak uygulanır.
Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, Genel Kurulda kamu idare bütçeleri
hakkında düşüncelerini her bütçenin görüşülmesi sırasında açıklarlar, gider
artırıcı veya gelirleri azaltıcı önerilerde bulunamazlar. Genel Kurulda kamu
idare bütçeleri ile değişiklik önergeleri, üzerinde ayrıca görüşme
yapılmaksızın okunur ve oylanır. Merkezî yönetim bütçesiyle verilen ödenek,
harcanabilecek tutarın sınırını gösterir. Harcanabilecek tutarın
Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle aşılabileceğine dair bütçe kanununa hüküm
konulamaz. Carî yıl bütçesindeki ödenek artışını öngören değişiklik teklifleri
ile carî ve izleyen yılların bütçelerine malî yük getiren tekliflerde,
öngörülen giderleri karşılayabilecek malî kaynak gösterilmesi zorunludur.
Merkezî yönetim kesinhesap kanunu teklifi, ilgili olduğu malî yılın sonundan
başlayarak en geç altı ay sonra Cumhurbaşkanı tarafından Türkiye Büyük Millet
Meclisine sunulur. Sayıştay genel uygunluk bildirimini, ilişkin olduğu
kesinhesap kanun teklifinin verilmesinden başlayarak en geç yetmişbeş gün
içinde Meclise sunar. Kesinhesap kanunu teklifi ve genel uygunluk bildiriminin
Türkiye Büyük Millet Meclisine verilmiş olması, ilgili yıla ait Sayıştayca
sonuçlandırılamamış denetim ve hesap yargılamasını önlemez ve bunların karara
bağlandığı anlamına gelmez. Kesinhesap kanunu teklifi, yeni yıl bütçe kanunu
teklifiyle birlikte görüşülür ve karara bağlanır.”
MADDE 16 - 2709
sayılı Kanunun;
A) 8 inci maddesinde yer alan “ve Bakanlar Kurulu”; 15 inci
maddesinin birinci fıkrasında, 17 nci maddesinin dördüncü fıkrasında ve 19 uncu
maddesinin beşinci fıkrasında yer alan “, sıkıyönetim”; 88 inci maddesinin
birinci fıkrasında yer alan “Bakanlar Kurulu ve”, ikinci fıkrasında yer alan
“tasarı ve”; 93 üncü maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “, doğrudan doğruya
veya Bakanlar Kurulunun istemi üzerine,”; 125 inci maddesinin ikinci fıkrasında
yer alan “Cumhurbaşkanının tek başına yapacağı işlemler ile Yüksek Askerî
Şuranın kararları yargı denetimi dışındadır. Ancak,” ve altıncı fıkrasında yer
alan “sıkıyönetim,”; 148 inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan “,
sıkıyönetim”, altıncı fıkrasında yer alan “, Askerî Yargıtay, Askerî Yüksek
İdare Mahkemesi” ve “Yüksek”, yedinci fıkrasında yer alan “ile Jandarma Genel
Komutanı”; 153 üncü maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan “tasarı veya”; 154
üncü maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “Yüksek”; 155 inci maddesinin ikinci
fıkrasında yer alan “Başbakan ve Bakanlar Kurulunca gönderilen kanun
tasarıları,” ve “tüzük tasarılarını incelemek,”, üçüncü fıkrasında yer alan
“Yüksek” ibareleri madde metinlerinden çıkarılmıştır.
B) 73 üncü maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan “Bakanlar
Kuruluna” ibaresi “Cumhurbaşkanına”; 78 inci maddesinin başlığı “D. Seçimlerin
geriye bırakılması ve ara seçimler”; 117 nci maddesinin ikinci fıkrasında yer
alan “Bakanlar Kurulu” ibaresi “Cumhurbaşkanı”; 118 inci maddesinin birinci
fıkrasında yer alan “Başbakan, Genelkurmay Başkanı, Başbakan yardımcıları,”
ibaresi “Cumhurbaşkanı yardımcıları,”, “Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri
Komutanları ve Jandarma Genel Komutanından” ibaresi “Genelkurmay Başkanı, Kara,
Deniz ve Hava kuvvetleri komutanlarından”, üçüncü fıkrasında yer alan “Bakanlar
Kuruluna” ibaresi “Cumhurbaşkanına”, “Bakanlar Kurulunca” ibaresi “Cumhurbaşkanınca”,
dördüncü fıkrasında yer alan “Başbakan” ibaresi “Cumhurbaşkanı yardımcıları”,
beşinci fıkrasında yer alan “Başbakanın” ibaresi “Cumhurbaşkanı yardımcısının”,
altıncı fıkrasında yer alan “kanunla” ibaresi “Cumhurbaşkanlığı
kararnamesiyle”; 123 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan “ancak kanunla
veya kanunun açıkça verdiği yetkiye dayanılarak” ibaresi “kanunla veya
Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle”; 124 üncü maddesinin birinci fıkrasında yer
alan “Başbakanlık” ibaresi “Cumhurbaşkanı” ve “tüzüklerin” ibaresi
“Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin”; 127 nci maddesinin altıncı fıkrasında yer
alan “Bakanlar Kurulunun” ibaresi “Cumhurbaşkanının”; 131 inci maddesinin
ikinci fıkrasında yer alan “ve Bakanlar Kurulunca” ibaresi “tarafından”; 134
üncü maddesinin birinci fıkrasında yer alan “Başbakanlığa” ibaresi
“Cumhurbaşkanının görevlendireceği bakana”; 137 nci maddesinin birinci
fıkrasında yer alan “tüzük” ibaresi “Cumhurbaşkanlığı kararnamesi”; 148 inci
maddesinin birinci fıkrasında yer alan “kanun hükmünde kararnamelerin”
ibareleri “Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin”, altıncı fıkrasında yer alan
“Bakanlar Kurulu üyelerini” ibaresi “Cumhurbaşkanı yardımcılarını, bakanları,”;
149 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan “oniki” ibaresi “on”; 150’nci maddesinde
yer alan “kanun hükmündeki kararnamelerin” ibaresi “Cumhurbaşkanlığı
kararnamelerinin” ve “iktidar ve anamuhalefet partisi Meclis grupları ile
Türkiye Büyük Millet Meclisi” ibaresi “Türkiye Büyük Millet Meclisinde en fazla
üyeye sahip iki siyasi parti grubuna ve”; 151 inci maddesi ile 153 üncü
maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan “kanun hükmünde kararname” ibareleri
“Cumhurbaşkanlığı kararnamesi”; 152 nci maddesinin birinci fıkrası ile 153 üncü
maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “kanun hükmünde kararnamenin” ibareleri
“Cumhurbaşkanlığı kararnamesinin”; 158 inci maddesinin birinci fıkrasında yer
alan “adli, idari ve askeri” ibaresi “adli ve idari”; 166 ncı maddesinin
dördüncü fıkrasında yer alan “hükümete” ibaresi “Cumhurbaşkanına”; 167 nci maddesinin
ikinci fıkrasında yer alan “Bakanlar Kuruluna” ibaresi “Cumhurbaşkanına”
şeklinde değiştirilmiştir.
C) 89 uncu maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan “geri
gönderilen kanunu” ibaresinden sonra gelmek üzere “üye tamsayısının salt
çoğunluğuyla” ve “117 nci” maddesinin üçüncü fıkrasının başına
“Cumhurbaşkanınca atanan” ibareleri eklenmiştir.
Ç) 108 inci maddesinin birinci fıkrasına “inceleme,”
ibaresinden önce gelmek üzere “idari soruşturma,” ibaresi eklenmiş; ikinci
fıkrasında yer alan “Silahlı Kuvvetler ve” ibaresi madde metninden çıkarılmış;
üçüncü fıkrasında yer alan “üyeleri ve üyeleri içinden Başkanı, kanunda
belirlenen nitelikteki kişiler arasından,” ibaresi “Başkan ve üyeleri,”
şeklinde ve dördüncü fıkrasında yer alan “kanunla” ibaresi “Cumhurbaşkanlığı
kararnamesiyle” şeklinde değiştirilmiştir. D) 146’ncı maddesinin birinci
fıkrasında yer alan “onyedi” ibaresi “onbeş” şeklinde değiştirilmiş, üçüncü
fıkrasında yer alan “, bir üyeyi Askerî Yargıtay, bir üyeyi Askerî Yüksek İdare
Mahkemesi” ibaresi ile dördüncü fıkrasında yer alan “, Askerî Yargıtay, Askerî
Yüksek İdare Mahkemesi” ibareleri madde metninden çıkarılmıştır.
E) 82’nci maddesinin ikinci fıkrasının ikinci cümlesi,
96’ncı maddesinin ikinci fıkrası, 117’nci maddesinin dördüncü ve beşinci fıkraları,
127’nci maddesinin üçüncü fıkrasının ikinci cümlesi, 150’nci maddesinin birinci
fıkrasının son cümlesi ile 91, 99, 100, 102, 107, 109, 110, 111, 112, 113, 114,
115, 120, 121, 122, 145, 156, 157, 162, 163 ve 164 üncü maddeleri yürürlükten
kaldırılmıştır.
MADDE 17- 2709
sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
“GEÇİCİ MADDE 21-
A) Türkiye Büyük Millet Meclisinin 27’nci Yasama Dönemi
milletvekili genel seçimi ve Cumhurbaşkanlığı seçimi 3/11/2019 tarihinde
birlikte yapılır. Seçimin yapılacağı tarihe kadar Türkiye Büyük Millet Meclisi
üyeleri ve Cumhurbaşkanının görevi devam eder. Meclisin seçim kararı alması
halinde, 27’nci Yasama Dönemi milletvekili genel seçimi ve Cumhurbaşkanlığı
seçimi birlikte yapılır.
B) Bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren en geç altı ay
içinde Türkiye Büyük Millet Meclisi, bu Kanunla yapılan değişikliklerin
gerektirdiği Meclis İçtüzüğü değişikliği ile diğer kanuni düzenlemeleri yapar.
Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle düzenleneceği belirtilen değişiklikler ise
Cumhurbaşkanının göreve başlama tarihinden itibaren en geç altı ay içinde
Cumhurbaşkanı tarafından düzenlenir.
C) Anayasanın 159 uncu maddesinde yapılan düzenlemeye göre
Hâkimler ve Savcılar Kurulu üyeleri en geç otuz gün içinde seçilirler ve bu
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonraki kırkıncı günü takip eden iş günü
görevlerine başlarlar. Başvurular, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten
itibaren beş gün içinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına yapılır.
Başkanlık, başvuruları Anayasa ve Adalet Komisyonları Üyelerinden Kurulu Karma
Komisyona gönderir. Komisyon on gün içinde her bir üyelik için üç adayı üye
tamsayısının üçte iki çoğunluğuyla belirler. Birinci oylamada üçte iki
çoğunlukla seçimin sonuçlandırılamaması halinde, ikinci ve üçüncü oylamalar
yapılır; bu oylamalarda üye tamsayısının beşte üç çoğunluğunun oyunu alan aday
seçilmiş olur. Beşte üç çoğunluğun sağlanamaması halinde üçüncü oylamada en çok
oyu almış olan, seçilecek üyelerin iki katı aday arasından ad çekme usulü ile
üye belirleme işlemi tamamlanır. Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu aynı
usul ve nisapları gözeterek onbeş gün içinde seçimi tamamlar. Mevcut Hâkimler
ve Savcılar Yüksek Kurulu üyeleri, yeni üyelerin göreve başlayacağı tarihe
kadar görevlerine devam eder ve bu süre içinde yürürlükteki Kanun hükümlerine
göre çalışır. Yeni üyeler, ilgili kanunda değişiklik yapılıncaya kadar mevcut
Kanunun Anayasaya aykırı olmayan hükümleri uyarınca çalışır. Görevi sona eren
ve Hâkimler ve Savcılar Kuruluna yeniden seçilmeyen üyelerden, talepleri
halinde adli yargı hâkim ve savcıları arasından seçilenler Yargıtay üyeliğine,
idari yargı hâkim ve savcıları arasından seçilenler Danıştay üyeliğine Hâkimler
ve Savcılar Kurulunca seçilir; öğretim üyeleri ve avukatlar arasından
seçilenler ise Danıştay üyeliğine Cumhurbaşkanınca atanır. Bu şekilde yapılan
seçim ve atamalarda boş kadro olup olmadığına bakılmaz, seçilen ve atanan üye
sayısı kadar Yargıtay ve Danıştay kadrolarına üye kadrosu ilave edilir.
D) Askerî Yargıtay ve Askerî Yüksek İdare Mahkemesinden
Anayasa Mahkemesi üyeliğine seçilmiş bulunan kişilerin herhangi bir sebeple
görevleri sona erene kadar üyelikleri devam eder.
E) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla Askerî
Yargıtay, Askerî Yüksek İdare Mahkemesi ve askerî mahkemeler kaldırılmıştır. Bu
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren dört ay içinde; Askerî Yargıtay ve
Askerî Yüksek İdare Mahkemesinin askerî hâkim sınıfından Başkan, Başsavcı,
İkinci Başkan ve üyeleri ile diğer askerî hâkimler (yedek subaylar hariç)
tercihleri ve müktesepleri dikkate alınarak;
a) Hâkimler ve Savcılar Kurulunca adli veya idari yargıda
hâkim veya savcı olarak atanabilirler.
b) Aylık, ek gösterge, ödenek, yargı ödeneği, ek ödeme,
malî, sosyal hak ve yardımlar ile diğer hakları yönünden emsali adli veya idari
yargıya mensup hâkim ve savcılar, bunların dışındaki hak ve yükümlülükler
yönünden ise bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihteki mevzuat hükümleri
uygulanmaya devam edilmek suretiyle Millî Savunma Bakanlığınca mevcut
sınıflarında, Bakanlık veya Genelkurmay Başkanlığının hukuk hizmetleri
kadrolarına atanırlar. Bunlardan, emeklilik hakkını elde edenlerden yaş
haddinden önce bu görevlerden kendi istekleriyle ayrılacaklara ödenecek
tazminata ilişkin usul ve
esaslar kanunla düzenlenir. Kaldırılan askerî yargı mercilerinde
görülmekte olan dosyalardan; kanun yolu incelemesi aşamasında olanlar ilgisine
göre Yargıtay veya Danıştaya, diğer dosyalar ise ilgisine göre görevli ve
yetkili adli veya idari yargı mercilerine dört ay içinde gönderilir.
F) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte yürürlükte bulunan
kanun hükmünde kararnameler, tüzükler, Başbakanlık ve Bakanlar Kurulu
tarafından çıkarılan yönetmelikler ile diğer düzenleyici işlemler yürürlükten
kaldırılmadıkça geçerliliğini sürdürür. Yürürlükte bulunan kanun hükmünde
kararnameler hakkında 152’nci ve 153’üncü maddelerin uygulanmasına devam
olunur.
G) Kanunlar ve diğer mevzuat ile Başbakanlık ve Bakanlar
Kuruluna verilen yetkiler, ilgili mevzuatta değişiklik yapılıncaya kadar
Cumhurbaşkanı tarafından kullanılır.
H) Anayasanın 67’nci maddesinin son fıkrası hükmü, bu
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra birlikte yapılacak ilk milletvekili
genel seçimi ile Cumhurbaşkanlığı seçimi bakımından uygulanmaz.”
MADDE 18- Bu
Kanun ile Anayasanın;
a) 8, 15, 17, 19, 73, 82, 87, 88, 89, 91, 93, 96, 98, 99,
100, 104, 105, 106, 107, 108, 109, 110, 111, 112, 113 üncü maddelerinde yapılan
değişiklikler ile 114 üncü maddenin ikinci ve üçüncü fıkralarının ilgaları
yönünden, 115, 116, 117, 118, 119, 120, 121, 122, 123, 124 ve 125’inci maddelerinde
yapılan değişiklikler ile 127’nci maddenin son fıkrasına dair değişiklik; 131,
134, 137’nci maddelerinde yapılan değişiklikler ile 148’inci maddenin birinci
fıkrasındaki değişiklik ile altıncı fıkrasındaki “Bakanlar Kurulu üyelerini”
ibaresine dair değişiklik, 150, 151, 152, 153, 155 inci maddenin ikinci
fıkrası,161, 162, 163, 164, 166 ncı ve 167 nci maddelerinde yapılan
değişiklikler ile Geçici 21 inci maddenin (F) ve (G) fıkraları, birlikte
yapılan Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Cumhurbaşkanlığı seçimleri sonucunda
Cumhurbaşkanının göreve başladığı tarihte,
b) 75, 77, 101 ve 102 nci maddelerinde yapılan
değişiklikler, birlikte yapılacak ilk Türkiye Büyük Millet Meclisi ve
Cumhurbaşkanlığı seçimlerine ilişkin takvimin başladığı tarihte,
c) Değiştirilen diğer hükümleri ile 101 inci maddesinin son
fıkrasında yer alan “Cumhurbaşkanı seçilenin, varsa partisi ile ilişiği
kesilir” ibaresinin ilgası bakımından yayımı tarihinde, yürürlüğe girer ve halkoyuna
sunulması halinde tümüyle oylanır. (HABER MERKEZİ)